خالق و نویسنده رمان «دایی جان ناپلئون» درگذشت

پزشک‌زاد که به «الف.پ.آشنا» تخلص داشت سال ۱۳۰۶ در تهران متولد شد و روز چهارشنبه ۱۲ ژانویه ۲۰۲۲/ بیست و سوم دی ماه ۱۴۰۰ به دلیل ایست قلبی در شهر لس‌آنجلس درگذشت.

وی که رشته حقوق را برای تحصیلات عالیه خود برگزیده بود در دوره‌ای برای تکمیل مطالعات و ادامه تحصیل به کشور فرانسه سفر کرد و پس از بازگشت به مدت پنج سال در کشورش به قضاوت در دادگستری مشغول شد.

او کار نویسندگی را از اوایل دهه ۳۰ میلادی با نوشتن داستان‌های کوتاه برای مجلات و ترجمه متون ادبی نویسندگان بزرگی چون ولتر و مولیر و نیز برگردان رمان‌های تاریخی آغاز کرد.

نگارش رمان دایی‌ جان ناپلئون که ناصر تقوایی مجموعه تلویزیونی ماندگاری با اقتباس از آن در سال ۱۳۵۵ ساخت از جمله آثار مشهور این نویسنده و طنزپرداز ایرانی است.

ایرج پزشک‌زاد از شیفتگان سعدی شاعر نامدار و سخندان ایرانی بود و همزمان با فعالیت در وزارت خارجه ستون طنزی با نام «آسمون ریسمون» در مجله فردوسی داشت.

«حاج مم‌جعفر در پاریس» (خاطرات)، «ماشاءالله خان در بارگاه هارون‌الرشید» (رمان)، «بوبول»(طنزیات اجتماعی) «آسمون ریسمون»(طنزیات ادبی)، «دایی‌جان ناپلئون» (رمان)«ادب مرد به ز دولت اوست تحریر شد» (نمایش‌نامه)، «انترناسیونال بچه‌پرروها» (طنزیات سیاسی)، «شهر فرنگ از همه رنگ» (طنزیات سیاسی و اجتماعی)، «خانواده نیک‌اختر» (رمان)، «رستم‌صولتان»(طنزیات اجتماعی)، «گلگشت خاطرات» (طنزیات اجتماعی)، «پسر حاجی باباجان»(نمایش‌نامه)، «به یاد یار و دیار»(خاطرات) و «بلیط خان‌عمو»  (نمایش‌نامه) از جمله آثار به‌جامانده از او هستند.

همچنین ترجمه کتاب‌های «روزولت» نوشته سارا دلانو روزولت، «ملک مقرب در جمع شیاطین»، «دختر گرجی»، «زندانی کازابلانکا» و «ماروا» نوشته موریس دوکبرا، «دزیره» اثر آن ماری سلینکو، «افسونگران دریا» نوشته آلفرد ماشار، «جمیله» از هانری بوردو، «عدالت اجرا شده‌است» از ژان مکر، «دو سرنوشت» از  ویلکی کالینز، «فردا گریه خواهم کرد» نوشته لیلیان راث و «شوایک سرباز پاکدل» از یاروسلاو هاشک توسط او منتشر شده است.

«مروری در تاریخ انقلاب روسیه»، «مصدق بازمصلوب: چند مقاله سیاسی»، «مروری در تاریخ انقلاب فرانسه»، «طنز فاخر سعدی»، «حافظ ناشنیده‌پند»، «مروری در انقلاب مشروطیت ایران» و «ریشه‌های اختلاف چین و شوروی» هم در کارنامه ایرج پزشکزاد به چشم می‌خورد.