پیشگیری و درمان دیابت بارداری

به گزارش مملکت آنلاین، در هفته بیست و چهارم تا بیست و هشتم بارداری اتفاق می‌افتد. نتایج تحقیقات در مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها نشان داد که ۲ تا ۱۰ درصد از زنان باردار در ایالات متحده مبتلا به این بیماری هستند. اگر مبتلا به دیابت بارداری شوید به این معنا نیست که قبل از این دوره دیابت داشته اید یا اینکه بعد از زایمان دچار دیابت خواهید شد، اما دیابت بارداری احتمال ابتلاء به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد.

دیابت بارداری، ممکن است قبل از بارداری نیز وجود داشته باشد ولی اولین بار در طی بارداری شناسایی شود متاسفانه در صورت عدم درمان، می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را در عرض ۱۵ تا ۲۰ سال آینده در زنان باردار افزایش دهد. اگر این بیماری، خوب مدیریت نشود، کودک را نیز در مدرسه ابتلا قرار می‌دهد و مادر و کودک هر دو دچار عوارض جانبی آن در دوره بارداری و بعد از زایمان خواهند شد.

علائم دیابت بارداری

علائم این بیماری به ندرت بروز می کند و در صورت آشکار شدن، بسیار خفیف است. این علائم عبارتند از:خستگی، تاری دید، تشنگی مفرط، تکرر ادرارو خر و پف.

علت دیابت بارداری چیست؟

علت مشخصی برای دیابت بارداری وجود ندارد اما هورمونها در این بیماری بی‌تأثیر نیستند. زمانی که باردار هستید، برخی بدن برخی از هورمونها را به مقدار بالایی تولید می‌کند. لاکتوژن جفتی انسانی، از هورمون‌های است که مقاومت انسولین را افزایش می‌دهند و روی جفت تاثیر می‌گذارند و مانع از سقط جنین می شوند. به مرور زمان، این هورمونها در بدن افزایش پیدا می‌کند و باعث می‌شود بدن به انسولین (هورمونی که قند خون را تنظیم می کند) مقاومت نشان دهد. انسولین کمک می‌کند گلوکز از خون خارج شود و به سلول برود (جایی که از گلوکز برای انرژی استفاده می شود). در دوره بارداری بدن به طور طبیعی دچار مقاومت به انسولین می شود، یعنی گلوکز های بیشتری در رگ‌های خونی وجود دارد که به کودک منتقل می‌شود. اگر مقاومت به انسولین بیش از حد قوی باشد، سطح گلوکز خون رشد غیرعادی خواهد داشت، در نتیجه فرد مبتلا به دیابت بارداری می شود. خطرناک ترین عامل ابتلا به بیماری دیابت اضافه وزن است. ریسک ابتلا به دیابت هنگامی که چربی بدن در اطراف شکم ذخیره شده باشند بالا است. افرادی که دور شکم شان بیشتر از ۸۸ یا ۹۰ سانتیمتر است، خانم های باردار بالای ۳۵ سال، خانم هایی که نوزاد قبلی آنها بیش از ۴ کیلوگرم وزن داشته اند، خانواده هایی که سابقه معلولیت در وابستگان درجه یک دارند و افرادی که سابقه ابتلا به دیابت بارداری را در تجربیات قبلی شان داشتند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند.

افراد با نشانه های زیر بیشتر مراقب باشند:

• بالای ۲۵ سال هستید و سابقه دیابت خانوادگی دارید
• قبل از بارداری اضافه وزن داشتید
• در دوره بارداری بیشتر از حالت عادی اضافه وزن پیدا کرده اید
• چند قلو باردار هستید
• قبلل بچه های با وزن بالای ۴ کیلوگرم به دنیا آورده اید
• در گذشته مبتلا به دیابت بارداری شده‌اید
• در گذشته سقط جنین یا زایمان نوزاد نابالغ داشته‌اید
• دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک و اختلال آکانتوزیس نیگریکانسس یا بیماری‌های دیگری هستید که با مقاومت انسولین در ارتباط هستند
• نژاد آمریکایی بومی، آفریقاییف اسپانیایی، آسیایی و جزایر اقیانوس آرام دارید

عوارض دیابت بارداری

افزایش وزن نوزاد هنگام تولد، مرده زایی در چهار هفته آخر، زایمان زودرس  و سندروم زجر تنفس نوزاد، پایین بودن قند نوزاد هنگام تولد و احتمال تشنج از عوارض جانبی دیابت بارداری است که بر جنین تاثیر می گذارد. فرزندان این مادران، بیش از نوزادان دیگر در معرض ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲ در آینده هستند. بالا بودن قند خون در مادران باردار غیر دیابتی، احتمال بروز نارسایی قلبی را در نوزادان آن ها افزایش می دهد. متخصصان دریافته اند در زنانی که قبل یا در دوران بارداری دیابت ندارند، با افزایش قند خون در مراحل اولیه بارداری خطر به دنیا آوردن نوزاد مبتلا به نارسایی قلبی ۸ درصد بیشتر می شود. همچنین در صورتی که دیابت در مرحله قبل از حاملگی درمان نشود خطر سقط، ناهنجاری ها و معلولیت های جنین، مرده زایی و احتمال ابتلای کودک به دیابت و چاقی در کودکی و بزرگسالی تقویت می‌شود.

دیابت بارداری خطر عفونت ادراری، زایمان زودرس، ابتلا به فشارخون، زایمان سخت و عفونتهای رحمی را افزایش می‌دهد.

چگونه از دیابت بارداری پیشگیری کنیم؟

با تغییر سبک زندگی، انجام فعالیت های فیزیکی و رژیم غذایی صحیح می‌توانیم از بروز بیماری های دیابت پیشگیری کنیم یا آن را به تعویق بیاندازیم.

• سبک زندگی تان را تغییر دهید.
• وعده های غذایی را در ساعات مقرر مصرف کنید
• تحرک روزانه داشته باشید و از بی تحرکی خودداری کنید
• استرس و اضطراب خود را کاهش دهید و روحیه شاد داشته باشید
• در صورت ابتلا به دیابت بارداری، به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا رژیم غذایی مخصوص برایتان تهیه کند.
• در دوران بارداری میزان وزن‌گیری باید متناسب با شاخص توده بدنی) (BMI باشد. پزشک با توجه به قد و وزن تانT وضعیت شما را می سنجد و میزان وزن گیری در بارداری رژیم غذایی شما را پیشنهاد می کند.
• بهترین رژیم غذایی، رژیم غذایی متعادل است که شامل پروتئین، کربوهیدرات و سبزیجات در هر وعده غذایی است.

آیا می توان از دیابت بارداری جلوگیری کرد؟

جلوگیری از دیابت بارداری غیر ممکن است اما عادت های سالم مانع از پیشرفت این بیماری می‌شود. اگر باردار هستید و یکی از فاکتورهای خطرناک دیابت بارداری را دارید سعی کنید غذاهای سالم بخورید و ورزش کنید، حتی فعالیت‌های کوچک مثل پیاده روی هم موثر است.

اگر تصمیم دارید باردار شوید و اضافه وزن دارید، ابتدا به کمک پزشک وزنتان را کم کنید. کم شدن مقدار ناچیز از وزن احتمال ابتلا به بیماری دیابت را کاهش می دهد.

همچنین توصیه های زیر نظر نیز در بهبود این مشکل به شما کمک می کند

مصرف چربی و روغن (به خصوص چربی‌های اشباع‌شده) را کاهش دهید. چربی های اشباع نشده ای که از منابع گیاهی و ماهی به دست می آیند مانند روغن زیتون، روغن مغزها و روغن آوکادو سالم ترین نوع چربی هستند. سعی کنید  اسیدهای چرب امگا ۳ بیشتر مصرف کنید، زیرا در رفع التهاب و کمک به سلامت مغز و قلب بسیار موثر است. ماهی سالمون و ماهی تن منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. البته میزان مصرف ماهی در بارداری متفاوت است، نباید بیشتر از 340 گرم در هفته از ماهی استفاده کنید. به جای سرخ کردن مواد غذایی آنها را کباب کنید و بپزید یا در روغن غیر اشباع کمی تفت دهید. سعی کنید غذاها را به صورت آب پز استفاده کنید. تا جایی که برایتان مقدور است از مصرف فست فودها، غذاهای شور و غذاهای کنسرو شده بپرهیزید. مصرف قند، برنج، ماکارونی، شیرینی، کیک، شکلات و نوشابه را کم کنید و به جای آنها از آب میوه‌های سالم طبیعی استفاده کنید. از سبزیجات و میوه های تازه استفاده کنید. اکثر سبزیجات کربوهیدرات و قند کم دارند، بنابراین اگر می‌توانید دو سبزی را با وعده اصلی خود انتخاب کنید. همچنین می توانید از غذای ترکیب با سبزی مانند خورش کرفس استفاده کنید. نخود یا سبزیجات برگدار گزینه های خوبی برای جایگزینی با ذرت هستند. به جای نان سفید و لواش، نان گندم کامل (سبوس‌دار)، غلات فیبردار و کم شکر را در صبحانه استفاده کنید. مصرف جو و نان جو را در سبد غذایی روزانه خود قرار دهید. جو دوسر خرد شده یا جو دوسر حلقه شده نیز مفید است. هنگام مصرف سالاد از سس کمتری استفاده کنید. برای روی سالاد، سبزی های طبخ شده و ظرف پاستا از روغن زیتون استفاده کنید.

ورزش مناسب

پیاده روی تند روزانه به مدت30  دقیقه در صورت نداشتن منع در دوران بارداری، می تواند گزینه خوبی در پیشگیری و درمان دیابت بارداری باشد. ورزش کردن کمک زیادی به کم کردن وزن شما می کند و در پایین نگهداشتن وزن اهمیت خاصی دارد. همچنین ورزش منظم حتی اگر به قصد کم کردن وزن نباشد، می‌تواند حساسیت بدن در مقابل هورمون انسولین را بهبود ببخشد. برای ورزش کردن مجبور نیستید که عضو فعال یک باشگاه ورزشی شوید یا فعال رژیم های غذایی سخت و خسته کننده مخصوص ورزشکاران را داشته باشید. یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای شروع ورزش کردن آن است که روزانه به مدت ۳۰ دقیقه پیاده روی کنید.

برنامه های درمانی دیابت بارداری بستگی به سطح قند خون در طول روز دارد. در بیشتر موارد پزشک توصیه می کند قبل و بعد از وعده‌های غذایی آزمایش قند خون بگیرید و بیماری خود را با سالم غذا خوردن و ورزش کردن کنترل کنید. در صورت نیاز، تزریق انسولین به برنامه درمانی اضافه می‌شود. اگر پزشک تشخیص داده است که  باید بر سطح قند خون خود نظارت داشته باشید، ابزارهای مخصوص اندازه گیری گلوکز را نیز به شما معرفی می کند. آنها تزریق انسولین را نیز تا زمان تولد نوزاد تجویز می کنند. پزشک به شما خواهد گفت که هنگام پایین آمدن قند خون یا بالا رفتن بیش از حد آن چه کارهایی انجام دهید.

درمان دیابت بارداری با طب سنتی

بهترین راه برای کنترل دیابت بارداری یک رژیم غذایی متعادل است. زنانی که مبتلا به دیابت بارداری هستند باید توجه زیادی به مصرف کربوهیدرات ها( ۴۰ تا ۵۰ درصد) پروتئین( ۲۰ تا ۲۵ درصد ) و چربی ها( ۲۵ تا ۳۵ درصد) داشته باشند. غذا خوردن به طور منظم (هر دو ساعت) نیز به کمک سطح قند خون کمک می کند.

کربو هیدراتها

زنان باردار باید روزانه ۱۲۰ تا ۱۹۵ گرم کربوهیدرات مصرف کنند که در سه وعده غذایی و دو میان وعده تقسیم می‌شود. مصرف غذاهای سرشار از کربوهیدرات در فواصل مناسب از بالا رفتن قند خون جلوگیری می کند. پزشک تعیین می‌کند که روزانه چه مقدار کربوهیدرات باید مصرف کنید. با یک پزشک متخصص تغذیه مشورت کنید تا در برنامه های غذایی به شما کمک کند. کربوهیدرات های سالم شامل غلات کامل، برنج قهوه‌ای، سبزیجات نشاسته دار، میوه های کم قند، نخود، لوبیا، عدس و دیگر حبوبات می‌شود.

پروتئین

زنان باردار باید روزانه حداقل ۶۰ گرم پروتئین مصرف کنند. منبع غنی برای پروتئین گوشت بدون چربی، لبنیات، ماهی و چربی‌های سالم هستند که برای اضافه کردن به برنامه غذایی می‌توان آجیل‌های خام، تخمه ها، روغن زیتون و روغن آواکادو را نام برد.

دکتر محمد صادق کرمانی

انتهای پیام/