راه نجات سینمای دفاع مقدس چیست؟

به گزارش مملکت آنلاین، محسن محسنی‌نسب در رابطه با وضعیت امروز سینمای دفاع مقدس، اظهار کرد: سینمای دفاع مقدس در سال‌های اخیر دچار شیب نزولی شدیدی شده و با توجه به شرایط، باید گفت که اکنون تقریباً چیزی به نام ژانر دفاع مقدس در سینمای ایران وجود ندارد؛ چراکه معمولاً یک یا دو فیلم با این مضمون در سال تولید می‌شود که با آن چیزی که به عنوان ژانر دفاع مقدس مطرح بوده هم مطابقت ندارد. می‌توان گفت فیلم‌هایی که اکنون با چنین مضمونی تولید می‌شوند فیلم‌های جنگی نام دارند نه فیلم دفاع مقدس؛ چراکه اغلب آن‌ها از فیلم‌های هالیوودی الگوبرداری کرده و تلاش کرده‌اند که به آن شکل کار کنند.

وی با اشاره به اینکه این وضعیت بسیار دردناک است، در رابطه با دلایل آن، افزود: افرادی که اولین‌ فیلم‌های ژانر دفاع مقدس را تولید کردند اکنون دیگر فعالیت نمی‌کنند و فضا به شکلی پیش رفته که آن‌ها نمی‌توانند کار کنند. اگر به آمار فروش فیلم‌های تاریخ سینمای ایران نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران مربوط به ژانر دفاع مقدس است که به عنوان مثال می‌توانم به فیلم «عقاب‌ها»، «آژانس شیشه‌ای» آقای حاتمی‌کیا، «افق» آقای ملاقلی‌پور یا فیلم‌های «یاس‌های وحشی» و «یورش» که ساخته خود بنده است اشاره کنم، در حالی که فیلم‌هایی که در ۱۰ سال اخیر با موضوعات جنگی و بودجه‌های کلان تولید شدند مورد استقبال مردم قرار نگرفتند. دلیل استقبال نکردن مخاطبان هم این است که مضامین، جان و روحی که پس از سال‌های جنگ در فیلم‌های دفاع مقدس وجود داشت در فیلم‌های کنونی وجود ندارد.

حاضرم رایگان کار کنم، اما چوب لای چرخم می‌گذارند

این کارگردان سینما با بیان اینکه همیشه علاقه‌مند هستم که فیلم‌های دفاع مقدس تولید کنم و این موضوع را به همه‌جا اعلام کرده‌ام، تصریح کرد: با اینکه من فیلم‌های دفاع مقدس مطرحی را در کارنامه دارم و به عنوان مثال فیلم‌ «یاس‌های وحشی» بنده جزو فیلم‌های پرفروش دفاع مقدس است، در زمینه جذب مخاطب موفق بوده‌ام و فیلم‌های دفاع مقدس بنده جوایز مختلفی را دریافت کرده‌ و فیلم‌های قابل توجهی بوده‌اند، اما اکنون اگر قرار باشد که فیلمی در رابطه با دوران دفاع مقدس ساخته شود و تهیه‌کننده‌ای این موضوع را به من اعلام کند، حاضر هستم که به عنوان کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس رایگان کار کنم؛ چراکه در سال‌های دفاع مقدس وقتی با دشمن می‌جنگیدیم هم پولی دریافت نمی‌کردیم.

محسنی‌نسب ادامه داد: سینمای دفاع مقدس برای امثال من که از بطن جنگ و بسیج وارد سینما شدیم دارای قداست است. پول گرفتن امثال من برای تولید آثار دفاع مقدس مانند این می‌ماند که بخواهیم برای شرکت در مراسم عزاداری امام حسین(ع) پول دریافت کنیم. با این وجود که حاضر هستم رایگان کار کنم، متولیان تولید فیلم دفاع مقدس با من ارتباطی برقرار نمی‌کنند و هنگامی که سراغشان می‌روم آنقدر کارشکنی می‌کنند، چوب لای چرخ من می‌گذارند و سخت‌گیری می‌کنند که نمی‌توانم کار کنم.

وی خاطرنشان کرد: سال گذشته یک فیلم کوتاه ۲۵ دقیقه‌ای به نام «ستاره‌های رقصان» با سرمایه خودم ساختم و حتی بابت اجاره سنگرهایی که خودم ساختم پول خرج کردم. حتی بابت سربند یاحسین و فانوس کرایه پرداخت کردم، چه برسد به تانک و گلوله و باقی مواردی که برای استفاده در فیلم‌ مورد نیاز بود. در این شرایط کدام تهیه‌کننده ریسک می‌کند و با هزینه شخصی به سراغ تولید چنین فیلم‌هایی می‌آید؟ وقتی که یک فیلم‌ساز می‌خواهد فیلم اجتماعی بسازد برای لباس، ماشین و طراحی مکان نیاز نیست که هزینه زیادی انجام دهد؛ چراکه تمام آن‌ها در شهر موجود است، اما در هر آنچه که در فیلم‌های دفاع مقدس مشاهده می‌کنیم باید ساخته شود و تجاری شدن آن شرایط را به شکلی پیش برده که بابتش پول دریافت می‌شود.

کمک حاج قاسم سلیمانی به تولید فیلم «آخرین مرحله»

این کارگردان با بیان اینکه در سال‌های پس از جنگ دوستان من فرمانده یگان‌های نظامی بودند و به دلیل ارتباط با آن‌ها می‌توانستم امکانات رایگان برای تولید فیلم دریافت کنم، عنوان کرد: هنگامی که فیلم «آخرین مرحله» را ساختم به دلیل اینکه از نیروهای لشگر ثارالله بودم و شناختی که شهید حاج قاسم سلیمانی از من داشتند، توانستیم تمام امکاناتی که برای تولید فیلم لازم بود را رایگان دریافت کنیم. ایشان سه گردان نیرو، ۱۲۰ دستگاه تانک و امکانات لشگر را در اختیار ما قرار داده بود و به فرمانده‌های تیپ دستور داده بود که تا زمان اتمام تولید این فیلم، فرماندهی با گروه تولید فیلم است، اما حالا برخی از دوستان ما یا شهید شده‌اند یا قدرتی ندارند که بخواهیم امکانات نظامی دریافت کنیم.

برخی کارگردان‌های امروزی سعی دارند که فیلم ضدجنگ بسازند

محسنی‌نسب با انتقاد از اعطاء بودجه تولید فیلم‌های دفاع مقدس به افرادی محدود، بیان کرد: دستگاه‌های دولتی که متولی امر هستند با افرادی کار می‌کنند که ما آن‌ها را نمی‌شناسیم و اغلب آن‌ها در جنگ حضور نداشته‌اند و طبیعتاً فیلم‌هایشان هم ارتباط و شباهتی به سال‌های دفاع مقدس ندارد. فیلم‌های برخی از آنان الگوبرداری از فیلم‌های بلوک شرق یا آمریکایی است. ضمن اینکه با تفکر روشن‌فکر مابانه‌ای که در آن‌ها وجود دارد تلاش می‌کنند که فیلم‌های ضد جنگ بسازند، یعنی اینکه تمام زشتی‌ها، سختی‌ها و شکست‌های جنگ را به تصویر می‌کشند. در حالی که افرادی که در سال‌های ابتدایی پس از دوران دفاع مقدس فیلم می‌ساختند قهرمان‌پردازی و رشادت‌های جنگ را نمایان می‌کردند.

وی خاطرنشان کرد: اساساً در سینمای دنیا، درام وقتی معنا پیدا می‌کند که نبردی میان خیر و شر یا قهرمان و ضد قهرمان رخ می‌دهد. البته قهرمان شخصیتی نیست که همیشه پیروز باشد، بلکه به فرموده امام خمینی(ره) آن کسی است جوانمرد، از خود گذشته و ایثارگر است. حتی در فیلم‌های هالیوودی هم حتماً یک شخصیت این‌گونه وجود دارد، اما در سینمای اجتماعی امروز ما شخصیتی که جوانمرد و فداکار باشد وجود ندارد.‌ به عنوان مثال در ۱۰ سال اخیر سینمای ایران شخصیتی مانند شهید علی لندی وجود ندارد، بنابراین تنها ژانری که می‌تواند سینمای ایران و درام را نجات دهد ژانر دفاع مقدس است و چون این ژانر تحت اختیار افراد محدودی است، فیلمی ساخته نمی‌شود و اگر ساخته شود هم قهرمان ندارد.

این کارگردان با بیان اینکه برخی خلاف واقعیت در فیلم‌هایی که در سال‌های اخیر نام فیلم دفاع مقدس را یدک می‌کشند نشان داده می‌شود، اظهار کرد: بر اساس چیزی که در دوران دفاع مقدس دیدم، تمام افرادی که در جنگ شرکت کردند این شعار واحد را داشتند که چون در زمان امام حسین(ع) نبودیم و نتوانستیم که یکی از آن ۷۲ تن یاران ایشان باشیم، امروز فرصتی برایمان پیش آمده تا مانند امام حسین(ع) و یارانش خون خود را در راه دفاع از اسلام بریزیم. یعنی همه می‌خواستند که نفر هفتاد و سوم یاران امام حسین(ع) باشند و من از این موضوع ناراحت می‌شوم که برخی از فیلم‌سازان شخصیت‌هایی را در جنگ نشان می‌دهند که برای دریافت پول یا امکانات به جبهه آمده‌اند. این‌ها شخصیت‌های دروغین است و از نظر دراماتیک هم قابل باور نیستند.

بیان خلاف واقعیت از دفاع مقدس در فیلم‌های ۱۰سال اخیر

محسنی‌نسب با اشاره به اینکه سینمای دفاع مقدس جای کار بسیاری دارد و قصه‌های بسیاری وجود دارد که ساخته نشده، عنوان کرد: دفاع مقدس ما ماجرایی نیست که با ۱۰۰ قصه و فیلم تمام شود؛ چراکه جبهه نبرد دارای گستردگی بسیاری است و ماجرا شخصیت‌های مختلف که اغلب انسان‌های بزرگی بودند تمامی ندارد. به یاد دارم در عملیات والفجر مقدماتی، ۵ نفر از افراد اطلاعات عملیات داوطلب شده بودند که به پشت معبر بروند تا برای باز کردن راه عملیات پاکسازی انجام دهند و اگر نتوانستند در مدت مشخص‌شده کار را تمام‌ کنند به روی مین بروند تا راه باز شود. ما چنین ماجراهایی را در دفاع مقدس مشاهده کردیم که حالا باید آن‌ها را به تصویر بکشیم و برای به تصویر کشیدن آن‌ها نیاز به امکانات داریم.

وی افزود: تنها راه نجات سینمای دفاع مقدس این است که ارگان‌ها برای در اختیار گذاشتن امکانات و تجهیزات از فیلم‌هایی که در زمینه دفاع مقدس تولید می‌شود پولی دریافت نکنند. اگر چنین دستوری داده شود انبوهی از سرمایه‌های بخش خصوصی با این موضوع فیلم می‌سازند و دکان افرادی که بودجه‌های مرتبط با این موضوع را می‌خورند بسته می‌شود. البته در آن شرایط هرکسی هم نباید بتواند فیلم دفاع مقدس تولید کند، بلکه باید شورایی تشکیل شود تا فیلم‌نامه‌های تصویب شده در آن شورا بتوانند امکانات رایگان دریافت کنند.

این کارگردان با اشاره به فیلم‌های جنگی آمریکایی، بیان کرد: آثار سینمایی آمریکایی سربازان خود را انسان‌های سلحشور، شجاع و ایثارگر معرفی می‌کنند. در صورتی که در دنیای واقعی به این شکل نیست و سربازان آمریکایی، بدون آرمان یا به زور یا با پول به جنگ می‌روند. در حالی که بسیجی‌های ما در دنیای واقعی به دلیل منفعت خود به جنگ نرفتند. در این شرایط اغلب فیلم‌سازان به جای اینکه درام تولید کنند و نبرد خیر و شر را به تصویر بکشند، به دنبال موضوعات غیر واقعی می‌روند و یک شخصیت پلشت را به تصویر می‌کشند که به جنگ رفته و به دلیل ناهماهنگی با بقیه نیروها، کمدی موقعیت ایجاد کرده است. من باور نمی‌کنم که فرد پلشتی جرأت داشته باشد که به جبهه برود؛ چراکه جنگ‌ شوخی نیست و به نظرم به تصویر کشیدن چنین شخصیت‌هایی به ژانر سینمای دفاع مقدس ضربه زد.

محسنی‌نسب با بیان اینکه گاهی اوقات ساخت یک فیلم می‌تواند عبادت باشد، گفت: کارهای خوب و بد زیادی در طول عمر خود انجام دادم، اما سر پل صراط نگاتیوهای فیلم «آخرین مرحله» را به دست می‌گیرم و می‌گویم که خدایا من فیلم آخرین مرحله را ساختم و مطمئن هستم که ساخت این فیلم من را از پل صراط عبور می‌دهد.

منبع: ایسنا