نقد و بررسی سریال مهدویان در یک نشست دانشجویی
«زخم کاری»؛ سریالی پرمخاطب که ماندگار نمی شود
محمدتقی فهیم بر این باور است که سریال «زخم کاری» با فیلم‌نامه‌ای که پر از حفره و ابهام است، از ۱۰ نمره بیشتر از پنج نمی گیرد. او با مقایسه سریال مهدویان با کتاب حسینی زاد که از آن اقتباس شده است، می گوید: برخلاف کتاب نمی‌توانیم سریال «زخم کاری» را یک اثر اجتماعی خاصی قلمداد کنیم.
به گزارش مملکت آنلاین، سریال «زخم کاری» طی روزهای گذشته با پخش قسمت پانزدهم به فصل اول خود پایان داد و نظرات متفاوتی هم پیرامون آن شکل گرفت. عده‌ای بر این باور هستند که این مجموعه اقتباسی در عرصه شبکه نمایش خانگی، به دلیل توانایی بالای اش در جذب مخاطب، ماندگار خواهد شد. عده‌ای دیگر اما با مخالفت نسبت به این موضوع، بر این عقیده اند که هرچند جذابیت و داشتن مخاطب ویژگی مهمی تلقی می شود، اما جذب قابل توجه مخاطب، تمام اهمیت یک اثر نیست و نمی‌توانیم بگوییم چون یک اثر مخاطب زیادی دارد، لزوما کار خوبی است.
نشست نقد و بررسی «زخم کاری» توسط انجمن اسلامی مستقل دانشگاه خوارزمی روز سه شنبه، بیست و سوم شهریور ماه به صورت مجازی برگزار شد. در این نشست که با حضور یک منتقد همراه بود، صحبت‌هایی درباره نقاط قوت و ضعف این اثر با مشارکت دانشجویان زده شد که خبرنگار ایسنا به ارائه آن خواهد پرداخت.
محمدتقی فهیم، منتقد در نشست نقد «زخم کاری» درباره نقاط قوت این سریال گفت: «به نظر من کار جدید محمدحسین مهدویان کار خیلی مهمی است. یعنی معتقد هستم قطعا مهم‌ترین سریال شبکه نمایش خانگی در این یازده سالی که این عرصه دارد کار می‌کند.»
به گفته این منتقد «زخم کاری» به چند دلیل مهم تلقی می‌شود که یکی از این دلایل توانایی بالا در جذب مخاطب است.
به عقیده فهیم قطعا یکی از عواملی که باعث می‌شود یک اثر مهم و قابل ارزیابی باشد، تعداد زیاد مخاطب است که «زخم کاری» این نقطه قوت را دارد. وی به حرف هایش اضافه کرد: «دلیل دیگر نیز این است که این سریال سعی دارد نگاهی اجتماعی به واقعیت‌های روز ایران داشته باشد. به علاوه اینکه از این نظر نیز مهم است که یک بار دیگر اقتباس از آثار ادبی در سینما اتفاق افتاده است.»
فهیم، منتقد سینما و تلویزیون که در اسکای روم حاضر شده بود، در پاسخ به پرسشی که از او درباره ویژگی‌های یک سریال ماندگار پرسیده شد، اینچنین پاسخ داد: «می‌شود طولانی صحبت کرد که چرا زخم کاری با وجود اینکه فروش بالایی داشته است اما در مجموع اثر باارزش و ماندگاری نیست. یکی از دلایلش این است که در مسئله فیلم‌نامه‌نویسی و متنی که تبدیل به تصویر شده است، نقاط ضعف فراوانی وجود دارد. همچنین کار حفره‌های زیادی در شخصیت پردازی، طرح مسئله و طرح محتوا نیز دارد.»
وی اضافه کرد: «به طور کلی ضعف‌های متعددی در اجرای صحنه‌ها وجود داشت که می‌توانست خیلی تکان‌دهنده‌تر باشد و مخاطب را درگیرتر کند.»
به گفته این منتقد، سریال «زخم کاری» یک اثر اقتباسی است و آنچه باعث شده تا اثری که سریال از روی آن اقتباس شده ماندگار شود، این است که انسان قرن چهاردهم و پانزدهم اروپا و شرایط اجتماعی و اقتصادی آن زمان را به خوبی نشان داده و باعث شده این اثر برای همیشه جاودان باقی بماند.
وی درباره مشکل اصلی که باعث شده است «زخم کاری» تبدیل به یک اثر ماندگار نشود، گفت: «مشکل اصلی سریال این است که برخلاف متن اولیه اقتباسی، هیچ توانایی‌ای در ترسیم و بازنمایی شرایط خاص و امروز ایران ندارد و آدم‌هایی که ما در کار مشاهده می‌کنیم، خیلی شباهتی به آدم‌هایی که ندارند که در اطراف خود می‌بینیم.»
این منتقد بر این باور است که فضاسازی داخل سریال ضعیف است. او درباره این موضوع اضافه کرد: «منظورمان از فضاسازی در اینجا ارتباط بین آدم‌ها و افراد و موقعیتی است که در آن قرار گرفتند. حتی روابط عاشقانه‌ای که می‌بینیم برایمان قابل باور نیست و این یکی از نقاط ضعفی است که فیلنامه دارد. در اجرا و کارگردانی نیز مهدویان نتوانسته این روابط را به صورت باورپذیری دربیاورد.»
این منتقد در پاسخ به سوالی که از او درباره نظرش نسبت به فلش بک‌ها پرسیده شد، اظهار کرد: «من فکر می‌کنم فلش بک‌ها به جز مورد مالک و منصوره که نشان داد در گذشته تعاملی بین آنها بوده است، در بقیه موارد کارکردی نداشته و به نظرم مشکل اصلی سریال همین است.»
به گفته وی در سریال «زخم کاری» ما یک درگیری را بین مالک و خاندانی مشاهده می کنیم که اصلا مشخص نیست که علت این درگیری از کجا نشأت می‌گیرد.
فهیم درباره همین مسئله اظهار کرد: «چیزی که به ما نشان داده می‌شود این است که مالک هر چیزی که دارد از این خانواده است اما سوالی که وجود دارد این است که چه اتفاقی رخ داده که باعث شده او بخواهد فردی را که به نوعی نقش پدرش را دارد به راحتی با دستان خود خفه کند. این بزرگترین حفره روایت سریال «زخم کاری» است که به شدت به کار زخم کاری وارد کرده است.»
این منتقد ادامه داد: «درباره شخصیت سمیرا نیز این مشکل و ابهام وجود دارد که تبدیل به پاشنه آشیل سریال شده است. گویی کارگردان به نحوی خواسته است تا همه چیز را درباره شخصیت‌ها پنهان نگاه دارد. فکر می کنم با فیلم‌نامه‌ای که پر از حفره و ابهام است، از ۱۰ نمره بیشتر از پنج نمی‌توان به این سریال داد.»
به عقیده فهیم این پنج نمره نیز به این دلیل است که اولا سریال توانسته است تا مخاطب را با خود همراه کند و دوما بازی خوب بازیگران از جمله جواد عزتی نقطه قوتی برای اثر محسوب می‌شود.
وی درباره کیفیت کار بازیگران نیز اظهار کرد: «خانم حاتمی و آقای امینی تبار یکی از نقاط ضعف کار به منزله بازیگری‌شان محسوب می‌شوند که نتوانستند با بازیگران قدیمی‌تر سریال کنار بیایند. کاراکتر میثم خیلی فراز و نشیب دارد و در برخی مواقع در صورتی که نیاز دارد فعال‌تر باشد خیلی منفعل و آرام برخورد می‌کند؛ مثل مورد خودکشی مائده که توقع می‌رفت حس درد و رنج را بهتر بتواند نشان بدهد.»
این منتقد همچنین ضمن اشاره به این نکته که سریال «زخم کاری» دارای خشونت زیادی است، گفت: «وقتی می‌گوییم سریال زخم کاری دارای جذابیت است یکی از نشانه‌های این جذابیت خشونت زیاد است. این روش‌ها شاید در کوتاه مدت مخاطب جذب کند و فروش را بالا ببرد اما در درازمدت چون ذهن مخاطب به چنین صحنه‌هایی عادت می‌کند، به مرور فراموش می‌شود.»
فهیم در پاسخ به پرسشی که از او درباره تفاوت سریال با کتابی که اثر از آن اقتباس شده است، پرسیده شد، اظهار کرد: «متن کتاب نسبت به خود سریال خیلی رادیکال‌تر و بی‌پرواتر نوشته شده اما سریال خیلی محافظه کارانه‌تر ساخته شده است. برخلاف کتاب نمی‌توانیم سریال زخم کاری را یک اثر اجتماعی خاصی قلمداد کنیم.»
این منتقد سینما و تلویزیون در پایان این نشست ضمن اشاره به این نکته که پایان بندی سریال نیز در ادامه اتفاقات دیگر ساده بود، اضافه کرد: «این نوع از پایان بندی در واقع کار راحتی است و کارگردان می‌تواند با تمام کردن کار شخصیت اصلی سریال را به پایان برساند و به جای اینکه معمای ایجاد شده را حل کند، خود معما را بکشد.»
انتهای پیام/