حرکت قطار دیپلماسی بایدن به سوی ایران

به گزارش مملکت آنلاین، اندیشکده «الناطور» اردن که در زمینه مسائل سیاسی، نظامی، امنیتی و اقتصادی و اجتماعی پژوهش هایی را انجام می دهد در گزارشی به قلم «جمال زحالقه» رئیس حزب تجمع ملی در سرزمین های ۴۸ نوشت: دولت بایدن در حال اجرایی سازی وعده های انتخاباتی خود است. او تحرکاتی را برای از سرگیری مذاکره با ایران با هدف بازگشت به توافق هسته ای آغاز کرده است. این تحرک مستقیم و غیر مستقیم میان واشنگتن و تهران آشکار است و مهمترین تحول سیاسی، امنیتی و اقتصادی خاورمیانه به شمار می رود که بر روی بسیاری از مسائل و تنش های منطقه هم تاثیر گذار خواهد بود. این تحرک کلیدی حتی برای حل پرونده های سوریه، یمن، لبنان، عراق و افغانستان مهم است و در بطن خود نتایجی را هم برای مساله فلسطین به دنبال خواهد داشت.

الناطور نوشت: در ظاهر به نظر می رسد که موضع دو طرف آمریکایی و ایرانی قابل تغییر نیست. ایران برداشته شدن همه تحریم ها را شرط بازگشت به تعهدات خود در توافق اعلام کرده است. در مقابل، بایدن هم چندین بار شرط بازگشت ایران به بندهای توافق و پایان دادن به اقدامات خود در افزایش غنی سازی و محدویت بازرسی از تاسیسات هسته ای را به عنوان پیش شرط هرگونه مذاکره اعلام کرده است. ایران به طور جدی به احیای روند دیپلماسی با دولت جدید آمریکا و برداشتن تحریم ها از این کشور اهمیت می دهد. آمریکا هم برای سرگیری مذاکرات و بازگشت به توافق هسته ای و نابودی میراث ترامپ در این زمینه علاقه مند است. هر دو طرف درباره ضرورت بازگشت به مذاکره و حل این موضوع از طریق دیپلماسی و به دور از گزینه نظامی، تخریب و تحریم های اقتصادی اتفاق نظر دارند. اختلاف آنها بر سر این است که کدام طرف گام نخست را بردارد.

اندیشکده اردنی نوشت: افزون بر اظهارات «انتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا درباره وساطت اروپا، آمریکا با برخی اقدامات، حسن نیت خود را نشان داده است. این کشور محدودیت تحرک نمایندگان ایران در سازمان ملل و ... را برداشته است. همچنین دولت آمریکا به سازمان ملل اطلاع داده است که دیگر به اقدامات ترامپ برای اعمال تحریم ها و تمدید تحریم های تسلیحاتی ایرانی پایبند نیست. برپایه گزارش خبرگزاری «رویترز» آمریکا به اسرائیل و دیگران به طور رسمی اطلاع داده است که قصد آغاز مذاکره با ایران را دارد. در برابر، دولت ایران هم سه ماه دیگر برای اعمال محدودیت در مسیر بازرسازان سازمان ملل برای بازدید از تاسیسات هسته ای ایران مهلت داده است. بحث و جدال های «فنی» درباره آغاز مذاکرات در مقاسیه با اختلاف های اساسی درباره محتوا چیز زیادی نیست.

در بخشی از گزارش اندیشکده الناطور می خوانیم: با وجود اینکه آمریکا و کشورهای اروپایی بیشتر شرط های اسرائیل را می پذیرند اما بازگشت به توافق مورد پسند اسرائیل نیست و این رژیم با مذاکره و بازگشت به توافق هسته ای مخالف است و عربستان، امارات، بحرین و کشورهای عربی دیگر هم در این زمینه اسرائیل را همراهی می کنند. اسرائیل خواهان افزایش تحریم های ضد ایرانی و کشاندن آمریکا به تهدید نظامی ایران است. اما سیاست دولت جدید آمریکا این است که تصمیم های آمریکا درباره خاورمیانه در واشنگتن گرفته می شود و بر خلاف دوره «ترامپ» که مطیع نتانیاهو بود این تصمیم ها در تل آویو گرفته نمی شود. روزنامه اسرائیلی «ها آرتص» به طور خلاصه در این زمینه نوشت «قطار دیپلماسی بایدن به سوی ایران خارج شده است و در اسرائیل توقف نخواهد کرد. آمریکا به حفظ امنیت اسرائیل و برتری مطلق آن پایبند است. اما این کشور آماده نیست که اسرائیل در تصمیم های راهبردی آمریکا که مربوط به منافع و امنیت ملی آن می باشد نقش اساسی داشته باشد. دیگر نظام های عربی کنونی هم در برابر تحولات پرشتابی که در جریان هست قادر به تعامل نیستند. عربستان، امارات و بحرین در قد و قواره ای نیستند که حتی در صورت ائتلاف سازی با اسرائیل و مخفی شدن پشت آن بتوانند در برابر واشنگتن بایستند. عادی سازی روابط کشورهای عربی به بهانه مقابله با خطر ایران صورت گرفت و تحلیلگران و کسانی که بر طبل عادی سازی روابط با اسرائیل می کوبند اینگونه تحلیل کردند که ائتلاف سازی با اسرائیل از کشورهای عربی در برابر ایران دفاع می کند. اینگونه تحلیل شد که این دفاع و حمایت ناشی از قدرت اسرائیل برای تاثیر گذاری در سیاست آمریکا است. اسرائیل از نظر عملی در تصمیم آمریکا تاثیر می گذارد، اما قدرت تاثیر گذاری به ویژه درباره آنچه را که مربوط به امنیت ملی آمریکا است، ندارد. از این رو، قطار دیپلماسی آمریکا به سرعت به سوی ایران در حرکت است و اسرائیل نمی تواند آن را متوقف کند.

نویسنده این گزارش نوشت: اگر نظام های عربی خواستار زندگی برای مردمان خود هستند و حداقل نگرانی را نسبت به سرنوشت آنها دارند باید از عادی سازی روابط با اسرائیل دوری کنند. زیرا با این اقدام به اصالت، هویت و کرامت ضربه می زند و به همین دلیل عادی سازی هیچ گاه مفید نیست و در برابر تغییر و تحولات سیاسی منطقه دوام نخواهد آورد. همچنین کشورهای عربی در شرایطی که آمریکا هیچگاه از آنها حمایت نکرده ناچار نیستند که با آمریکا ائتلاف سازی کنند. اقدام درست در مرحله نخست این است که به یک توافق میان خود (توافق عربی) دست یابد و در ادامه به تفاهم با کشورهای منطقه از جمله ایران و ترکیه وارد شوند. این دو کشور هر اتفاقی هم رخ دهد در منطقه فعال خواهند ماند و با جهان عرب در ارتباط هستند. راهبرد امنیت ملی عربی بر امکان تفاهم با ایران و ترکیه استوار است. اما تنها سردمداران ورشکسته بر اسرائیل تکیه می کنند.

اندیشکده الناطور خود را یک مرکز مطالعاتی مستقل معرفی کرده که در سال ۲۰۰۸ در امان پایتخت اردن تاسیس شده است. این مرکز یک شعبه هم در سال ۲۰۱۷ در رام الله تاسیس کرد. این مرکز در زمینه مطالعات راهبردی در منطقه خاورمیانه تلاش می کند تا در پیش گویی چشم انداز آینده برای تصمیم گیرندگان و متخصصان سهمی داشته باشد و در راستای منافع کشورها و مردم منطقه عمل کرده باشد. این اندیشکده درباره مسائل سیاسی، نظامی، امنیتی و اقتصادی و اجتماعی پژوهش هایی را انجام می دهد و شورای مرکزی  آن دارای شماری از پژوهشگران متخصص در زمینه مسائل سیاسی و تاریخی است که در پژوهش های خود مسائل کشورهای عربی را دنبال می کنند.

منبع: ایرنا