چرایی اهمیت سومالی برای ترکیه؛ پایگاه فضایی و نظامی ترکیه در آفریقا

به گزارش مملکت آنلاین، ظاهراً موضوع فضا و فضانوردی برای دولت اردوغان به یک موضوع بسیار جدی تبدیل شده است.

مدت ها در حوزه فضای مجازی و افکار عمومی ترکیه، شاهد این بودیم که مسائلی همچون کنترل تحولات شمال سوریه، تولید خودرو برقی ملی، راه ابریشم ریلی به سوی چین، قره باغ و اتصال ترکیه به جهانِ ترکی و مباحثی نظیر آن، توجه همه را به سوی خود جلب کرد و حالا ظاهراً قرار است تا سال 2023 میلادی، شاهد این باشیم که به طور مداوم در مورد اهداف ترکیه برای اعزام فضانورد به کره ماه، تحلیل های متفاوت صورت بگیرد.

 این روزها، هر کدام از رسانه های طرفدار حزب عدالت و توسعه را که نگاه کنید، مطلبی می بینید که می گوید: کشوری که در فضا، حرفی برای گفتن نداشته باشد، در سیاره زمین هم کار چندانی از دستش برنخواهد آمد!

فارغ از این که این ادعا تا چه اندازه صحت دارد، باید به این نکته نیز اشاره شود که بر اساس انتقادات تند و مداوم سران احزاب مخالف بخش کثیری از مردم ترکیه در شرایط کنونی، در تنگنا و دشواری تامین معیشت قرار گرفته اند و تاکید مکرر بر مفاهیم حماسی و شگرفی همچون تلاش برای تبدیل شدن به کشور مهم در حوزه فضانوردی و فضاپیمایی، نمی تواند مانع از دیده شدن نواقص اقتصادی و اجرایی شود.

اما گوش اردوغان و تیم او به این حرف ها بدهکار نیست و ظاهراً علاوه بر ترسیم نقشه راه، بخشی از مقدمات اولیه نیز در مورد پرتاب و ایستگاه محل پرتاب، دست کم بر روی کاغذ مورد بررسی قرار گرفته و برای آن تصمیم گیری شده است.

روزنامه حریت، در یک گزارش ویژه به بیان این موضوع پرداخته که تیم ویژه نهاد ریاست جمهوری و آژانس فضانوردی ترکیه، به این نتیجه رسیده اند که بهترین جا برای تاسیس ایستگاه پرتاب موشک به فضا برای ترکیه، جایی نیست مگر کشور سومالی.

کارشناسان تحقیقات فضا بر این باورند که اصلی ترین دلیل ترکیه برای انگشت نهادن بر سومالی، نزدیکی این کشور به خط استوا است، اما بررسی ها نشان می دهد که علاوه بر موضوع اهمیت جغرافیایی و علمی، دلایل سیاسی و منطقه ای خاصی هم برای این انتخاب وجود دارند. یعنی به عبارتی روشن، آنکارا در شرایطی سومالی را برای پرتاب موشک به فضا انتخاب کرده که این کشور، از حیث جغرافیای سیاسی و رقابت های منطقه ای، جایگاه ویژه ای دارد.

سومالی کشوری است که در شرق قاره آفریقا واقع در منطقه‌ای معروف به شاخ آفریقا واقع شده و از این حیث، نسبت به دیگر کشوهای آفریقایی، برای ترکیه موقعیت ممتازی دارد.

 سومالی از شرق با خلیج عدن و اقیانوس هند، از غرب با اتیوپی، از شمال غربی با جیبوتی و از جنوب غربی با کنیا همسایه است. این کشور بی ثبات آفریقایی با 16 میلیون نفر جمعیت و  با 637٬540 کیلومتر مربع مساحت، شرقی ‌ترین کشور آفریقا است.

ترکیه در حوزه جغرافیایی بسیار مهم دریای مدیترانه، با این کشورهای آفریقایی، با نسبت ها و فواصل متفاوت، در یک منطقه است: مصر، لیبی، تونس، الجزایر و مراکش.

سوال اینجاست: چه چیزی سومالی را برای ترکیه از کشورهای شمال آفریقا در درجه اهمیت بالاتری قرار می دهد؟

به نظر می رسد، مهم ترین پاسخ برای این سوال – گذشته از مباحث فنی و جغرافیایی خط استوا – مساله مجاورت این کشور آفریقایی با خلیج عدن باشد. این یعنی توجه به یک جغرافیای آبی بسیار مهم و حساس که ترکیه را علاوه بر تامین امنیت کشتیرانی و دزدهای دریایی، با مسائلی همچون یمن و تا حدودی با عمان و خلیج فارس، مرتبط می سازد.

ترکیه در سال های گذشته، علاوه بر انجام ماموریت نظامی فرامرزی در حوزه تعهدات اعضای ناتو و حضور در کشورهایی همچون افغانستان و برخی مناطق بالکان، به انتخاب خود و بر اساس اهداف سیاسی و نظامی، در کشورهای دیگر نیز پایگاه احداث کرده است.

در حال حاضر، در میان کشورهای آفریقایی، از حیث توجه به آموزش نیروی نظامی در رده افسری، لیبی برای ترکیه اهمیت فوق العاده ای دارد و توجه کارشناسان امنیتی و نظامی ترکیه روی لیبی معطوف شده است. اما واقعیت این است که از حیث اهمیت پایگاه، سومالی برای ترکیه، به مراتب مهم تر و حیاتی تر است و بزرگترین پایگاه نظامی خارجی ترکیه در خاک سومالی قرار دارد.

پایگاه نظامی ترکیه در سومالی، در سال 2017 میلادی افتتاح شده و کار ساخت و احداث آن، دو سال زمان برده و 50 میلیون دلار در آن صرف شده است. اما احزاب مخالف دولت معتقدند که هزینه های واقعی ساخت پایگاه نظامی ترکیه در سومالی، به مراتب بیشتر از این ارقام است و با توجه به این که در سومالی، دولت قدرتمند و باثباتی بر سر کار نیست، لذا مقامات دفاعی و امنیتی تحت امر اردوغان، ناچار شده اند برای تامین امنیت این پایگاه و هموار ساختن راه حضور پیمانکاران و نظامیان ترک در سومالی، هزینه های گزافی به افراد و گروه های مختلف پرداخت کنند.

البته همین حالا هم با وجود تدابیر امنیتی متعدد، هر چند وقت یک بار، به پیمانکاران، مهندسین، کارگران و شرکتهای ترکیه ای حاضر در صحنه به هم ریخته سومالی، حملات متفرقه ای صورت می گیرد. اما ترکیه عزم خود را جزم کرده که در سومالی بماند و در جوار خلیج عدن، از دست بالا برخوردار باشد.

در شرایط فعلی، میزان صادرات کالا از ترکیه به سومالی، کمتر از 1 میلیارد دلار است اما تمایل شرکت های بزرگ ترکیه ای برای سرمایه گذاری در این کشور آفریقایی روز به روز بیشتر شده و بررسی موردی همراهی بخش خصوصی ترکیه با دولت این کشور، نشان دهنده این است که در سالیان آتی، خبرهای بیشتری از گسترش نفوذ ترکیه در قاره آفریقا خواهیم شنید.

صد البته ترکیه در این حوزه تنها نیست و رقبای قدرتمندی همچون چین، فرانسه و عربستان سعودی دارد.

سومالی در حال حاضر برای ترکیه، هم یک حوزه تجاری و پیمانکاری مهم و هم میزبان بزرگترین پایگاه نظامی سربازان تحت امر آنکارا است و جای تعجب ندارد اگر همین کشور کوچک شاخ آفریقا به مرکز و پایگاهی تبدیل شود برای پرتاب موشک و ماهواره های ترکیه به فضا.

انتهای پیام/