درخواست ترکمنستان از آمریکا برای بستن "دروازه جهنم"

یک گودال سوزان که اصطلاحا «دروازه جهنم» نامیده می‌شود و در ۲۶۰ کیلومتری عشق‌آباد پایتخت ترکمنستان قرار دارد، مقصد اغلب گردشگرانی به شمار می‌رود که به این کشور سفر می‌کنند. 

این دهانه که ۷۰ متر عرض و ۲۰ متر عمق دارد، در جریان عملیات حفاری گاز در سال ۱۹۷۱ میلادی شکل گرفت و زمین‌شناسان برای جلوگیری از نشت گاز آن را به آتش کشیدند. در حالی‌ که آنان انتظار داشتند این آتش طی چند هفته خاموش شود، اکنون بیش از نیم قرن است که شعله‌های آتش از درون این گودال زبانه می‌کشد.

از آنجا که کارشناسان می‌گویند «دروازه جهنم» آسیب‌های زیست‌محیطی به بار می‌آورد و سلامت ساکنان منطقه را به خطر می‌اندازد، مسئولان ترکمنستان در گذشته تلاش‌هایی را برای مهار آن انجام داده بودند که موفقیت‌آمیز نبود. حالا گزارش‌ها نشان می‌دهد مسئولان این کشور برای حل این مشکل از ایالات متحده درخواست کمک کرده‌اند. 

به گفته مقامات ارشد آمریکایی، دو کشور در حال گفت‌وگوهای جدی بر سر توافقی هستند که می‌تواند منجر به ارائه حمایت مالی و تخصصی آمریکا برای کمک به این کشور آسیای مرکزی در زمینه جلوگیری از نشت‌ گاز، از جمله در «دروازه جهنم»، می‌شود.

این گفتگوها، که فعلا محرمانه است، در صورت به نتیجه رسیدن حرکتی مثبت در زمینه مقابله با انتشار گازهای کربنی، گرمایش زمین و کاهش اثرات سوخت‌های فسیلی به شمار می‌رود.

افراد دخیل در این مذاکرات ابراز خوش‌بینی کردند که طی چند ماه آینده به توافق دست یابند. انتظار می‌رود قبل از آغاز نشست آب و هوایی « کوپ ۲۸» سازمان ملل در ماه نوامبر این توافق اعلام عمومی شود و قبل از پایان سال میلادی نیز عملیات اجرایی آن کلید بخورد.

برآوردهای آژانس بین المللی انرژی و بانک جهانی می‌گویند در حال حاضر حدود ۷ درصد از گاز ترکمنستان هدر می‌رود.

نشت تصادفی سوخت فسیلی امری طبیعی به شمار می‌رود، با این حال اگر کشورها زیرساخت‌‌ کافی برای جذب و عرضه این گاز به بازار نداشته باشند آن را عمداً در هوا رها می‌کنند تا بسوزد. در صورت نهایی شدن توافق، آمریکا به ترکمنستان کمک خواهد کرد تا آنجا که ممکن است این گاز هدررفته را جذب کند.

متان، که جزء اصلی گاز طبیعی به شمار می‌رود، در دو دهه اول متصاعد شدن خود ۸۰ برابر بیشتر از دی‌اکسید کربن باعث گرم شدن جو می‌شود. به همین دلیل بسیاری از کشورها برای مقابله با تغییرات آب و هوایی و انجام تعهدات خود مهار متان را به عنوان یک راه حل سریع و نسبتا آسان در دستور کار قرار می‌دهند.

پیشتر در سال ۲۰۲۱ در اجلاس آب و هوایی سازمان ملل موسوم به کوپ ۲۶، ۱۵۰ کشور تعهد کردند که ۳۰ درصد از انتشار گازهای گلخانه ای خود را تا پایان این این دهه میلادی کم کنند.

ترکمنستان در صدر چهارمین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان قرار دارد و بیش از هر کشور تولیدکننده نفت یا گاز دیگری متان به ازای هر واحد تولید نفت و گاز تولید می‌کند. مقامات وزارت خارجه آمریکا تخمین زده‌اند که رفع نشت گاز ترکمنستان به حداقل ۳ درصد از کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در این کشور کمک می‌کند و عشق‌آباد به طور بالقوه می‌تواند ۵.۸ میلیارد متر مکعب گاز را استحصال کند.

مطابق برآورد مقامات آمریکایی رفع نشت‌ها می‌تواند در بسیاری از موارد نسبتاً ساده و کم‌هزینه باشد. دانشمندان سال گذشته تخمین زدند که تعمیر تنها ۲۹ قطعه تجهیزات در حوضه خزر در غرب این کشور می‌تواند نشت گاز متان ترکمنستان را متوقف کند. اصلاحات بالقوه شامل احیای منابع گازی از رده خارج‌شده، جایگزین کردن تجهیزات قدیمی و بهبود عملکرد چاه‌های نفت است.

بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های ماهواره‌ای، اغلب ۵۰۰ نقطه زمین با شدیدترین انتشار متان در جهان در ترکمنستان قرار دارند.

ترکمنستان، که یک نظام دیکتاتوری در آن برقرار است، روابط دیپلماتیک کمی با جهان خارج دارد و پکن یکی از مهم‌ترین حامیان آن به شمار می‌رود.