نبود آزمایشگاه‌های مرجع اندازه‌گیری یکی از چالش‌های بزرگ کشور است

به گزارش مملکت آنلاین، دکتر سید حسن هاشم‌آبادی در خصوص اهمیت مبحث اندازه‌گیری جریان سیالات گفت: به اندازه‌گیری جریان سیالاتی مانند گاز، نفت، فرآورده‌های نفتی، محصولات پتروشیمی، اصطلاحاً «میترینگ» (Metering) گفته می‌شود. جایگاه‌های عرضه سوخت، کنتورهای گاز و آب منازل، نمونه‌هایی از سیستم‌های اندازه‌گیری در مقیاس کوچک هستند.

وی ادامه داد: اندازه‌گیری جریات سیالات در مقیاس بزرگ‌تر، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. برای مثال برای اندازه‌گیری گازی که شرکت ملی گاز به نیروگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، صنایع و ... می‌دهد و همچنین برای نفتی که ما به عنوان صادر کننده به کشورهای دیگر، می‌فروشیم، باید از سیستم اندازه‌گیری مناسب استفاده ‌شود.

عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز دانشگاه علم و صنعت ایران در خصوص اهمیت موضوع اندازه‌گیری در حوزه آب، گفت: کشور ما به واسطه خشکسالی‌های پی‌درپی و کمبود منابع آب درگیر بحران‌هایی است و این موضوع می‌طلبد که ما اندازه‌گیری دقیق‌تری در حوزه آب داشته باشیم؛ چرا که این موضوع در نهایت به درست مصرف کردن منابع آبی کمک می‌کند.

وی در خصوص اهمیت اندازه‌گیری در حوزه گاز توضیح داد: ما دومین دارنده منابع گازی دنیا هستیم و متاسفانه چهارمین مصرف‌کننده انرژی در دنیا نیز هستیم و به عنوان یک کشور ۸۵ میلیونی مصرف انرژی زیادی داریم. یکی از حساسیت‌هایی که اخیراً در کشور به آن توجه جدی شده، این است که تمام مجموعه‌های ذی‌نفع تلاش کنند که مصرف انرژی، مخصوصاً گاز کاهش پیدا کند.

هاشم‌آبادی ادامه داد: برای این‌که مصرف گاز را کاهش دهیم، باید از میزان گازی که مبادله می‌شود، دقت اندازه‌گیری و ... اطلاع داشته باشیم. همچنین نکته مهم دیگر این است که این داده‌ها را به موقع به‌دست بیاوریم. به همین دلیل هوشمندسازی اندازه‌گیری موضوع مهمی است که شرکت ملی گاز به آن اهتمام دارد. وزارت نیرو نیز از سال ۱۳۹۵ بحث استفاده از کنتورهای هوشمند برای پایش میزان برداشت آب از چاه‌های کشاورزی را به صورت جدی دنبال می‌کند.

رییس پژوهشکده اندازه‌گیری جریان سیالات یکی از خلأهای کشور را «نبود آزمایشگاه‌های مرجع کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری» عنوان کرد و گفت: هر شهروندی انتظار دارد که یک مرجعی وجود داشته باشد تا بگوید آیا کنتور آب منازل دقیق است یا خیر؟ داده‌های کنتور گاز چقدر دقت دارند یا در جایگاه عرضه سوخت، بنزین یا CNG، دقت اندازه‌گیری چقدر است؟

وی تاکید کرد: من قصد ندارم بگویم که الان این مسائل پایش نمی‌شود، ولی در بحث اندازه‌گیری ما نیاز به یک چرخه ردیابی داریم. یعنی این‌که هر اندازه‌گیری باید توسط یک مرجع بالاتر تایید شود. من به عنوان یک مشتری حق دارم بدانم، برای مثال وزنه یک کیلویی ترازو، واقعاً یک کیلو است یا خیر؟ و باید با استناد به مرجع بالاتر، وزن آن تایید شود.

هاشم‌آبادی ادامه داد: تاییدیه مرجع بالاتر هم باید از مراجع بالاتر قابل ردیابی (traceable) باشد و در نهایت این داده‌ها در تمام دنیا باید به یک سیستم جهانی وصل باشند.

رییس پژوهشکده اندازه‌گیری جریان سیالات ضمن انتقاد از این‌که در ایران آزمایشگاه‌های مرجع برای نظارت بر اندازه‌گیری‌ها وجود ندارد، گفت: به همین دلیل اندازه‌گیری‌ها قابل ردیابی نیست و این یکی از چالش‌های مهم کشور ما است. همان‌طوری که اشاره شد، ما کشوری هستیم که منابع عظیم نفت و گاز داریم و از نظر منابع آبی نیز بحران‌زده هستیم و با خشکسالی‌های مکرر روبروییم. باید به منابع خود نگاه صیانتی داشته باشیم و لازمه مدیریت درست این منابع، اندازه‌گیری دقیق و صحیح است.

هاشم‌آبادی در پاسخ به این‌که چرا آزمایشگاه‌های مرجع تاکنون راه‌اندازی نشده‌اند، توضیح داد: دلیل این موضوع آن است که انجام فعالیت‌های بین بخشی در کشور ما سخت است. راه‌اندازی آزمایشگاه‌های مرجع هم مثل موضوع ترافیک شهر تهران و یا آلودگی هوا، بین‌بخشی است و ذی‌نفعان زیادی در این کار وجود دارد.

وی ادامه داد: اگر همه این ذی‌نفعان دور یک میز بنشینند، می‌توانند به این خلاء فکر کنند. میزان سرمایه‌گذاری برای این آزمایشگاه‌ها در مقیاس مبادلاتی که در کشور اتفاق می‌افتد، عدد بزرگی نیست؛ ولی چون همکاری‌های بین بخشی را می‌طلبد، علی رغم اهمیت زیادی که دارند، به جمع‌بندی تا کنون نرسیده است.

عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز دانشگاه علم و صنعت ایران، تصریح کرد: راه‌اندازی آزمایشگاهی که برای کنتورهای گاز در فشار بالا کالیبراسیون انجام دهد و همچنین آزمایشگاه مرجع کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری فرآورده‌های نفتی (بنزین و گازوئیل) و محصولات پتروشیمی، از ضرورت‌های فعلی کشور ماست. این آزمایشگاه‌ها باید از مراکز معتبر تائیدیه داشته باشند و امکان انجام آزمون‌های تائید نوع و صدور گواهی‌نامه را داشته باشند.

رییس پژوهشکده اندازه‌گیری جریان سیالات با اشاره به این‌که در حوزه آب نیز نیاز به آزمایشگاه‌های مرجع وجود دارد، گفت: پژوهشکده اندازه‌گیری جریان سیالات دانشگاه علم و صنعت همکاری‌هایی با آبفای کشوری داشته و مطالعاتی را برای ایجاد آزمایشگاه مرجع انجام داده، ولی متاسفانه هنوز اقدام عملی بر روی آن انجام نشده است. پژوهشکده در حال مذاکره با ذی نفعان مختلف است که انشاءالله این کار زودتر به نتیجه برسد.

وی با بیان این‌که آزمایشگاه مرجع، موتور محرک در صنعت میترینگ است، گفت: ما می‌دانیم در کشور توانمندی‌های خوبی در این حوزه وجود دارد، ولی چون آزمایشگاه‌هایی که بتواند برای کنتورها تاییدیه صادر کند وجود ندارد، این صنعت هم خیلی نتوانسته رشد کند.

رییس پژوهشکده اندازه‌گیری جریان سیالات در خصوص راه‌اندازی این پژوهشکده، گفت: ما سال ۸۹، ۹۰ از وزارت نفت، موافقت اصولی ایجاد راه‌اندازی گروه پژوهشی میترینگ نفت و فرآورده‌های نفتی را گرفتیم و پس از آن به این فکر افتادیم که برای ایجاد شبکه‌ای از متخصصین این حوزه، همایش و نمایشگاه ملی اندازه‌گیری جریان سیالات را برگزار کنیم.

وی با اشاره به این‌که هدف از برگزاری این همایش، بیشتر انتقال تجربه است، اظهار کرد: همایش اندازه‌گیری جریان سیالات، بیشتر جنبه آموزشی دارد. مشابه خارجی همایشی که ما برگزار می‌کنیم، International school of hydrocarbon measurement است که از سال ۱۹۲۴ در آمریکا برگزار می‌شود.

هاشم‌آبادی خاطر نشان کرد: همایش اندازه‌گیری جریان سیالات در ایران از سال ۱۳۹۲ در حال برگزاری است و امسال پنجمین دوره آن برگزار می‌شود.

وی با بیان این‌که در اندازه‌گیری جریان سیالات، ذی‌نفعان زیادی وجود دارند، اظهار کرد: ما در این همایش تقریباً همه ذی‌نفعان این موضوع در کشور را دور هم جمع می‌کنیم. سازمان ملی استاندارد، وزارت نفت و شرکت‌های تابعه آن و وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه به خاطر بحث آب، در این همایش حضور پیدا می‌کنند.

عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز دانشگاه علم و صنعت ایران در پاسخ به این سوال که آیا برنامه‌ای برای بین‌المللی‌سازی همایش اندازه‌گیری جریان سیالات در ایران وجود دارد یا خیر؟ گفت: بله طبیعتاً می‌توانیم در سال‌های آینده به این سمت برویم و همایش‌های منطقه‌ای برگزار کنیم.

وی با بیان این که «ما همایش را برای همایش برگزار نمی‌کنیم»، خاطر نشان کرد: هدف ما این است که خلأهایی که در کشور وجود دارد را به تصمیم‌گیران دولتی منتقل کنیم تا برای آن یک اقدام جدی انجام دهند.

رییس پژوهشکده اندازه‌گیری جریان سیالات با بیان این‌که این همایش بیشتر جنبه ارتقای دانش دارد، اظهار کرد: در این همایش در طی دو روز ۳۰ سخنرانی خواهیم داشت و ۷۰ درصد این سخنران‌ها، مدعو هستند و در حال کار بر روی موضوع اندازه‌گیری جریان سیالات‌ هستند و می‌خواهند دانش خود را انتقال دهند.

وی ادامه داد: تعدادی هم مقاله در این همایش پذیرش می‌کنیم که تعدادی از آن‌ها به صورت سخنرانی و تعدادی هم به صورت پوستر ارائه می‌شوند.

هاشم‌آبادی درباره زمان برگزاری این همایش، گفت: همایش اندازه‌گیری جریان سیالات، معمولاً در دی‌ماه برگزار می‌شود، ولی سال گذشته به خاطر کرونا برگزاری آن به تعویق افتاد و  ۱۴ و ۱۵ تیرماه امسال برگزار می‌شود.

رییس پژوهشکده اندازه‌گیری جریان سیالات اظهار کرد: مجموعه فعالیت‌هایی که تا کنون در خصوص شبکه‌سازی فعالین صنعت میترینگ انجام شد، منجر به واگذاری دو ماموریت بزرگ به دانشگاه علم و صنعت ایران شده است. یکی از این ماموریت‌ها انستیتو اندازه‌گیری هوشمند گاز است که با حمایت شرکت ملی گاز در دانشگاه ایجاد شده است. این ماموریت یک برنامه پنج ساله است که دو سال آن باقی مانده است.

وی ادامه داد: انستیتو پس از نیازسنجی در شرکت ملی گاز، پروژه‌های مورد نیاز را شناسایی کرده و پس از تائید در هیات مدیره شرکت ملی گاز با استفاده از توانمندی‌های داخلی شناسایی شده و اعضای شبکه اقدامات لازم جهت اجرای آن‌ها را انجام می‌دهند. شایان ذکر است در حال حاضر نزدیک به ۲۰ پروژه در این خصوص با اعتباری نزدیک به ۳۵ میلیارد تومان و دو میلیون دلار در حال اجرا است.

هاشم‌آبادی در خصوص ماموریت دوم این پژوهشکده گفت: ارزیابی صلاحیت سازندگان کنتورهای هوشمند چاه‌های کشاورزی ماموریت دوم ماست که از سوی وزارت نیرو و به درخواست شرکت مدیریت منابع آب به پژوهشکده اندازه گیری جریان سیالات واگذار شده است. در فرآیند ارزیابی کلیه آزمون‌های مورد نیاز مطابق استاندارد انجام و پس از تائید فنی از سوی پژوهشکده مجوز ورود سازنده در وندور لیست وزارت نیرو جهت فروش کنتورهای هوشمند چاه‌های کشاورزی از سوی شرکت مدیریت منابع آب صادر می‌شود.

وی در پایان افزود: در کنار ماموریت‌­های ذکر شده، پژوهشکده به‌عنوان تنها قطب میترینگ کشور توانسته است در این مدت خدمات ارزنده‌ای به صنایع پتروشیمی، پالایش و پخش، نیروگاه‌ها، صنایع فولاد، سیمان و ... ارائه کند.

انتهای پیام/