زیر و بم‌های یک نوع حراجی!

مناقصه عبارت است از برگزاری رقابت برای خرید کالا یا خدمات مورد نیاز. شرکت‌ها برای انجام کارشان باید از متخصص همان زمینه استفاده کنند و برای این‌که به سود بیشتری برسند باید کمترین میزان دستمزد یا هزینه را پرداخت کنند. بنابراین آگهی مناقصه می‌دهند تا کسانی که می‌توانند کارشان را انجام دهند، دستمزد پیشنهادی‌شان را اعلام کنند. بعد از آن شرکت تمام ارقام پیشنهادی را بررسی می‌کند و کسی که کمترین دستمزد را پیشنهاد داده باشد، برنده مناقصه است و انجام کار به او واگذار می‌شود. مزایده هم نوعی حراجی است که در آن فروش کالایی را به رقابت می‌گذارند. مزایده فقط به این شکل نیست که در روزنامه آگهی بدهند و بعد هم به قیمت‌های پیشنهادی رسیدگی کنند. مزایده به دو صورت انجام می‌شود؛ حضوری و کتبی. مزایده حضوری تقریبا همان حراجی خودمان است، شبیه چیزی که در سریال‌های خارجی می بینیم. یعنی چند نفر جمع می‌شوند، هرکدام قیمت پیشنهادی‌اش را می‌گوید و مجری تا سه می‌شمارد. اگر فرد دیگری پیشنهاد بهتری نداشت دارایی متعلق به همان کسی می‌شود که بالاترین رقم را پیشنهاد داده است اما مزایده‌ها و مناقصه‌ها معمولا با تشریفات خاصی انجام می‌شوند. یعنی شرکت‌ها به جای این‌که مزایده را به صورت حضوری انجام دهند، تمام فرایند اداری و برگزاری مزایده و مناقصه را به صورت رسمی برگزار می‌کنند تا مراسم، اعتبار بیشتری داشته باشد.

 

مناقصه ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. اگر بخواهیم از منظر مراحل بررسی، مناقصه ها را دسته‌بندی کنیم؛ به دو دسته یک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای تقسیم خواهند شد. اگر مناقصات را از دیدگاه روش‌های دعوت و اعمال محدودیت حضور مناقصه‌گران بررسی کنیم، به دو دسته‌ عمومی و محدود تقسیم می‌شوند اما این موارد چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟

  مناقصات یک مرحله‌ای:در این نوع از مناقصه پس از این‌که مناقصه‌گران پیشنهادهای خود را اعلام می‌کنند، در همان روز پاکت‌های حاوی پیشنهادهای مناقصه‌گران باز و بررسی می‌شود. سپس در همان جلسه برنده مناقصه در بین عموم مناقصه‌گران اعلام می‌شود و نیازی به بررسی ثانویه پیشنهادها توسط تیم فنی نیست.

  مناقصات دو مرحله‌ای:در  مناقصات دو مرحله‌ای، اگر مناقصه‌گذار لازم بداند، یک تیم فنی تشکیل می‌شود و پس از ارائه تمامی پیشنهاد‌های مناقصه‌گران، پیشنهاد‌ها از سوی تیم فنی بررسی می‌شود. پس از بررسی تیم فنی، بهترین پیشنهاد انتخاب و برنده اعلام می‌شود.

  مناقصات عمومی:در مناقصات عمومی، مناقصه‌گذار با فراخوان به روش‌های مختلف از جمله انتشار آگهی در روزنامه‌ها، اینترنت و ... به دعوت از مناقصه‌گران می‌پردازد. این نوع مناقصه شرکت‌کنندگان بیشتری خواهد داشت و برای اعلام برنده به زمان بیشتری نیاز است. از این‌رو احتمال ارائه بهترین خدمات یا کالا با پایین‌ترین قیمت بیشتر خواهد بود.

  مناقصات محدود:در مناقصات محدود، مناقصه‌گذار به دلایل مختلف و منطقی قصد اعمال محدودیت در شرکت‌کنندگان را دارد. به همین دلیل فراخوان برای مناقصات محدود، عمومی و به صورت درج آگهی در روزنامه‌ها و اینترنت نیست بلکه مناقصه‌گذار افراد دارای صلاحیت و شایستگی را انتخاب و برای آن‌ها دعوت نامه شرکت در مناقصه ارسال می‌کند.