شوشتر سکونتگاه ده هزار ساله ایران

به گزارش مملکت آنلاین، اول شهری که پس از توفان نوح بنا نهادند ، شوش و شوشتر بود."

پیشینه تـاریخی شهر شوشتر

پیشینه تاریخی شوشتر را باید از دو منظر دید تاریخچه سکونت در منطقه شوشتر و تاریخچه شهر شوشتر.

ابن مقفع گوید :" اول شهری که پس از توفان نوح بنا نهادند ، شوش و شوشتر بود."

برخی مورخان گفته اند شوشتر را هوشنگ پیشدادی بنا نهاد، هنگامی که وی از شوش به تفرج خارج گشت و به دشتی خوش آب و هوا با رودخانه ای پر آب و جنگل های پر درخت رسید و به آن منطقه صفت افضل بر شوش نسبت داد و دستور داد شهری به غایت زیبا و بزرگ بنا کنند.

در روزگاری که رسم زندگی بر کوچ نشینی بود ، سنگ بنای شهری را بنا نهاده اند که پس از طی هزاره ها تا امروز آباد است. بسیاری از شهرها با پیشرفت یک روستا به شهر تبدیل شده اند اما سنگ بنای شوشتر از ابتدا شهر بوده است .

متون تاریخی بسیاری از وجود قلعه سلاسل و نهر دارا یا داریوش در شوشتر حکایت می کنند که این آ بادی شوشتر را در درون هخامنشی اثبات می کند.

از دوران اشکانیان نیز باستان شناسان اشیاء و سفالهای بسیاری در محدوده شهر شوشتر کشف کرده اند اما شوشتر در زمان ساسانیان از شهرهای مهم ایران بوده و توجه حکومت را بسیار به خود معطوف کرده است ، به گونه ای که والرین امپراتور روم (معروف به قیصر روم )را که شاپور اول ساسانی اسیر کرده بود به آبادی وعمران شوشتر می گمارد و بنای سد شادروان را به وی می سپارد . در دوران ساسانیان تاسیسات آبی بزرگ وپیچیده ای در شوشتر ساخته شده است که اکنون از مجموعه آنها به عنوان بزرگترین موزه آبی دنیا یاد میکنند . سدها ، پلها ،آسیابها و کانالهای بسیاری ازآن دوران در شوشتر به یادگار مانده است دردوران اسلامی شوشتر از نظر علمی ، فرهنگی ومعارف اسلامی به مرحله ای رسید که همواره مورد توجه بود و در تمام دوران اسلامی مرکز حکومتی خوزستان بوده است . در دهه 50 با ایجاد کشت وصنعت کارون (بزرگترین کارخانه تولید قند وشکر خاور میانه ) فصل جدیدی برای توسعه شوشتر آغاز شد .

جایگاه شوشتر    

در سفر نامه های بسیاری از شوشتر یاد شده است و نام شوشتر در طول تاریخ ، جهانگیر بوده است . در متون تاریخی غرب (روم ویونان باستان) شوشتر را با SURKUTIR می شناسند . در بسیاری از اشعار کهن فارسی از دیبای شوشتر ، پرند شوشتر و بهار شوشتر یاد شده است. همچنین شاهنامه فردوسی ماجرای ساختن سد شادروان شوشتر را در زمان شاپور اول ساسانی نقل می کند . یکی از سیاحان معروفی که دوبار از شوشتر دیدن کرده است ابن بطوطه است او از دیدنیهای شوشتر شگفت زده شد ه و علمای آنجا را جزو بزرگترین دانشمندان نامیده است . ابن بطوطه در سفر نامه اش همانند ابن خلدون از فرهنگ وشهریگری سرزمین فارس یا ایران با عظمت یاد کرده وحتی در تبریز وشوشتر دانشمندانی را ملاقات کرده که بر تمام دانش ها چیره بوده اند  پروفسور گریشمن باستان شناس نامدار فرانسوی ، غار پبده در شمال  شرق شهر شوشتر را نخستین سکونتگاه انسانی در ایران میداند و قدمت سکونت در شوشتر را به ۱۰ هزار سال تخمین میزند . عیلام شناس معروف  والتر هینس در کتاب دنیای گمشده عیلام ، احتمال داده است شوشتر امروز همان آدامدان عیلامی باشد و ظاهرا در جایگاه کنونی این شهر قرار داشته است ،که بعدها رو به ویرانی رفته و سپس به وسیله پادشاهان هخامنشی تجدید بنا شده است . نیز احتمال داده اند محل قدیمی تر و عیلامی شهر در جایگاهی که هم اکنون دستوا نام دارد بوده باشد (محلات جنوبی شهر ) باستانشناسان در سال۸۳ با کاوش  تل ابو چیزان شوشتر ،به آثاری برخوردند که رد پای حکومت های اولیه شوش در ۷۰۰۰ سال پیش را در شوشتر نشان داد.

بسیاری از شهرها با پیشرفت یک روستا به شهر تبدیل شده اند ، اما سنگ بنای شوشتر از ابتدا شهر بوده است . در دوران ساسانیان تاسیسات آبی  بزرگ  وپیچیده ای در شوشتر ساخته شده است که اکنون از مجموعه آنها  به عنوان بزرگترین موزه آبی دنیا یاد می کنند.

پروفسور گیرشمن باستان شناس نامدار فرانسوی ، غار پبده در شمال شرق شهر شوشتر را نخستین سکونتگاه انسانی در ایران میداند و قدمت سکونت در شوشتر را به 10 هزار سال تخمین میزند .

جاذبه های شوشتر

ازمهمترین دیدنی های شوشتر ۱۴ سازه آبی تاریخی است که با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر در سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده است . این سازه ها شامل پل شادروان  بند میزان ، برج کلاه فرنگی، رودخانه دست کند گرگر ، پل بند گرگر ، مجموعه آبشارها وآسیابهای آبی بند برج عیار  ونیایشگاه صابئین ، بندماهی بازان شوشتر (بند خدا آفرین ) قلعه سلاسل ، نهر داریون پل بند شادروان ،بند خاک ، پل بند لشکر وپل شاه علی  و بند شرابدار است .

بیش از نیمی از آثار ملی ثبت شده در استان خوزستان در شوشتر قرار دارد وبرابر اعلام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان ، در چند سال اخیر شوشتر بیشترین جذب گردشگر را نسبت به دیگر شهر های این استان داشته است.

شوشتر شهری زیبا چون جزیره ای در محاصره کارون 

شوشتر موقعییت ویژه ای در جلگه خوزستان دارد ورودخانه های بزرگ کارون ودز از این شهر ستان عبور میکند . رودخانه دز با گذر از غرب شوشتر ، مرز شوشتر با شوش را می سازد .

شهر شوشتر توسط شاخه های مختلف رود خانه کارون به سه منطقه بافت قدیم ، بلیتی و مناطق جدید شمال غرب تقسیم شده است . منطقه بلیتی در شرق شاخه گرگر واقع است. مناطق جدید شمال غرب شهر در شمال شاخه شطیط قرار دارد و شامل مناطق شوشتر نو ، فرهنگ شهر  ، مهر شهر ، عمار بولوار کشاورز ، خانه سازی ، دره نوح ۲۵۰ واحدی و کوی نیرو می شود .

بافت قدیم که همچون جزیره ای در میان  شاخه های گرگر ، شطیط ، داریون و رقت قرار دارد ، در دوران گذشته به ۱۴ محله تقسیم می شده که محله های شرقی به نام حیدرخانه یا کهواز و محله های غربی به نام " نعمت خانه یا موگهی "  نامیده می شده اند. در این شهر تعداد زیادی آرامگاه  متبرکه و چند امامزاده وجود دارد  به همین دلیل شوشتر با نام  "شهر چهل پیر " و دارالمؤمنین نیز شناخته می شود.

 منابع  :

• ۱-شوشتر در گذر تاریخ
• ۲-شوشتر یعنی خوبتر

انتهای پیام/